«Σύμφωνα με τους γεροντότερους το χωριό χτίστηκε στη σημερινή του θέση γιατί εκεί βρήκανε νερό»

Καρίτσα, όπως είδη έχει αναφερθεί, είναι χωριό ξερό.  Το κλίμα της και η τοπογραφία της δεν ευνοούν να σχηματιστούν ποτάμια, ούτε λίμνες.  Οι βροχές και τα λίγα χιόνια περιορίζονται συνήθως στους μήνες Νοέμβρη μέχρι Απρίλη.  Γι αυτό, το χωριό πάντοτε είχε πρόβλημα υδρεύσεως που δεν έπαυσε να απασχολεί τους Καριτσιώτες σε όλες τις εποχές της ιστορίας τους.

Σύμφωνα με τους γεροντότερους η εμφάνιση του χωριού στη σημερινή του θέση συσχετίζεται με την εξασφάλιση νερού.  Κατά την προφορική παράδοση η αρχική θέση του χωριού ήταν αλλού.  Αρχικά, στο περισσότερο διάστημα της τουρκοκρατίας, μερικοί μικροί οικισμοί με καλύβια υπήρχαν στα χαμηλά μέρη της περιοχής, όπως στα Τουνταίικα Καλύβια, στα Κοντογιανναίικα και στην Στερνίτσα.  Στην Στερνίτσα υπάρχουν απομεινάρια, κεραμίδια, θεμέλια κλπ αναπτυγμένου οικισμού και τα ερείπια της εκκλησούλας Αϊ-Δημήτρη.  Εκεί υπάρχει επίσης μια στέρνα που χρονολογείται πάνω από 2.500 χρόνων.  Ένας μεγαλύτερος οικισμός λένε υπήρχε στην τοποθεσία του Αϊ-Θανάση, λίγο νοτιότερα από την Αετοφωλιά και ανατολικά από το σημερινό Αϊ-Νικόλα.  Φαίνονται μέχρι σήμερα ίχνη χτισμάτων και πιθανολογείται ότι τα ερείπια μιας μικρής εκκλησούλας μπορεί να ήταν ο ’ϊ-Θανάσης.  Αυτή πάντως είναι μια απλή και αναπόδεικτη σκέψη.

Η τοποθέτηση του χωριού στον Αϊ-Θανάση, όμως, σύμφωνα με την παράδοση ήταν προβληματική.  Πρώτα-πρώτα η ανεπάρκεια νερού.  Λίγα μόνο πηγαδάκια υπάρχουν κει κοντά.  Δεύτερο, έλλειψη ικανοποιητικής οχύρωσης και ασφάλειας από τους Τούρκους καταχτητές που διεκδικούσαν μεγάλο «χαράτσι», δηλαδή φόρους, από τους ντόπιους.  Μεταξύ αυτών των δεινών, οπωσδήποτε ο εξισλαμισμός και η γενοκτονία με το παιδομάζωμα ήταν για τους Καριτσιώτες μεγάλη φοβέρα.  Τρίτο, όπως έχει μεταδοθεί προφορικά, η ανθυγιεινή ατμόσφαιρα με τα πολλά κουνούπια και τις ενοχλητικές σκνίπες που λένε ότι αφθονούσαν κει, ανάγκασαν τους αυτόχθονες Καριτσιώτες να μετακομίσουν τον οικισμό τους.  ’λλα πού και πώς;

Λένε λοιπόν, πως μια καλή μέρα ένας τσοπάνης, από τη φαμίλια Τσεμπελή, βοσκούσε τα γιδοπρόβατα του στις πλαγιές του βουνού πιο ψηλά από το παλιό χωριό.  Καθώς έβοσκε το κοπάδι ένας τράγος ξεπήδησε από τα βάτα με βρεγμένα τα γένια του.  Έτσι λένε ανακαλύφτηκε η πρώτη επιφανειακή πηγή νερού στο χωριό.  Να και η αρχή του χωριού στην σημερινή του θέση, μια θέση πιο υγιεινή, με καθαρό αέρα, αποκρυμμένη από τους Τούρκους καταχτητές και προπαντός με πηγή νερού.

Η πηγή αυτή είναι η ίδια που βρίσκεται σήμερα η Κεντρική Βρύση, κάτω από το Τουνταίικο Ρουμάνι, στη Δώθε Γειτονιά.  Στα παλιά χρόνια η Καρίτσα υδρευόταν κυρίως από αυτή τη βρύση.  Τα πρώτα 13 ή14 σπίτια χτιστήκανε κοντά εκεί.  Μια πέτρινη εντοιχισμένη επιγραφή στην πρόσοψη της βρύσης αποκαλύπτει ότι η βρύση μάλλον βελτιώθηκε το 1876.

Οι παλιοί μαρτυρούν την ύπαρξη μιας άλλης βρυσούλας στην Πέρα Γειτονιά ανατολικά από το Μέλεγο.  Εκεί το 1955 η κοινότητα έχτισε δεξαμενή να κρατάει το νερό και να εξυπηρετεί της ανάγκες της γειτονιάς.

Στη μέση του χωριού σώζεται ακόμη το αστέρευτο πηγάδι «Λεύκο».  Κάτω από τον ίσκιο από ένα σφεντάμι, το πηγάδι αυτό είναι παμπάλαιο.  Από κει παίρνουν νερό για τους κήπους τα γύρω σπίτια.  Ονομάστηκε, λένε, «Λεύκο» γιατί πριν από το σφεντάμι τον ίσκιο χάριζε ένας θεόρατος λεύκος.

Υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά πηγαδάκια σκορπισμένα σε διάφορα σημεία του χωριού και στους γύρω κήπους, χωράφια και βοσκοτόπια.  Ο αγροφύλακας του χωριού, Αντώνης Κατσάμπης, το 1990 κατέγραψε 114 πηγάδια και στέρνες στην περιοχή.

Κι όμως ο αγώνας για πιο επαρκή και βελτιωμένη ύδρευση συνεχίζεται.  Το 1956 ο αμερικανοκαριτσιώτης, Κώστας Π Αντωνίου, κατέστρωσε με δικά του έξοδα μια γραμμή υδροσωλήνων από την πηγή της Κοπρισιάς μέχρι την Κεντρική Βρύση.  Το νερό αυτό από την καινούργια κάνουλα, το «Κοπρισιώτικο», ήταν περιζήτητο από την αρχή.  Οι νοικοκυρές επιβεβαιώνουν ότι, «το νερό της Κοπρισιάς είναι χωνευτικό και καλύτερο για πόσιμο και μαγείρεμα».

Αυτά τα έργα κάπως ελάττωσαν, δεν έλυσαν, το πρόβλημα του νερού.  Με το πέρασμα του χρόνου, την ανάπτυξη του χωριού και την εξέλιξη των κατοίκων, το διαθέσιμο νερό από όλες τις πηγές δεν επαρκούσε.  Γι αυτό τα τελευταία 20 σχεδόν χρόνια η πρώην κοινότητα κατέβαλε αλλεπάλληλες προσπάθειες για την εξεύρεση υπόγειων υδροφόρων λεκανών. Μετά από υπόδειξη γεωλόγων, στα τέλη της δεκαετίας του 70, έγινε γεώτρηση στο σημείο Νταρίβα, ανατολικά από την Κοπρισιά.  Δυστυχώς απέτυχε.

Δέκα χρόνια αργότερα, το χωριό τώρα πιο εξελιγμένο και απελπισμένο, κατέβαλε άλλη μια προσπάθεια.  Κάνει γεώτρηση 123 μ. στην περιοχή Αϊ-Νικόλα, χαμηλότερα από το χωριό, εκεί κοντά που βρίσκονται ίχνη του παλιού οικισμού.  Κι αυτή η προσπάθεια ματαιώθηκε.  Με την απογοήτευση χαραγμένη στο συλλογικό πρόσωπο του χωριού, σύσσωμη και ασυγκράτητη έγινε η αποφασιστικότητα τους να συνεχίσουν τον αγώνα κόντρα στη φύση!

Τέσσερα περίπου χρόνια αργότερα, το 1991, επιστροφή στου Νταρίβα για μία καινούργια προσπάθεια έφερε το πολυπόθητο χαμόγελο στα χείλια του χωριού.  Χτύπησαν υπόγυιο ποτάμι στα σπλάχνα της Ράχης Ασφάκα.  Βγάζει τρεις τόνους νερό την ώρα και κάπως καλύπτει τις καθημερινές ανάγκες του χωριού.

Οι επόμενη στόχοι του χωριού είχαν και εξακολουθούν να έχουν ακόμη να κάνουν με την ύδρευση.  Πρώτα από όλα χρειάστηκε να χτιστεί δεξαμενή και να τοποθετηθεί υδρευτικό δίκτυο.  Η δεξαμενή χτίστηκε για να αποθηκεύει το νερό δίπλα στη γεώτρηση.  Απομένει το υδρευτικό δίκτυο για να τροφοδοτεί με φυσική ροή τη διανομή του νερού σε κάθε σπίτι στο χωριό.

Η εκτέλεση των έργων αυτών θα εξαρτηθεί από τον αν υπάρχει χρηματοδότηση και στις προτεραιότητες του καινούργιου Δήμου Γερονθρών στον οποίο εντάχθηκε η Καρίτσα στην 1η του Γενάρη 1999.  Τέσσερα χρόνια αργότερα, στο τέλος του 2002 ο απερχόμενος δήμαρχος, Λάμπρος Βουρβουριώτης, στο αποχαιρετιστήριο μήνυμά του εξέφρασε λύπη γιατί, «δύσκολες συγκυρίες με ολοένα επιτεινόμενα προβλήματα στο Δήμο μας δε μου επέτρεψαν να πράξω τα όσα ήθελα, τα όσα επιθυμούσα.»  Αισιοδοξεί, όμως, αφού, «Φεύγω αφήνοντας το εξειδικευμένο χρηματικό ποσό των περίπου εκατόν πενήντα εκατομμυρίων δραχμών για την ύδρευση της Καρίτσας και άλλα ποσά που δεν υλοποιήθηκαν λόγω της κατάρας της γραφειοκρατίας.»

Οπωσδήποτε σύσσωμο το χωριό μαζί με το τριμελές τοπικό συμβούλιο θα προσπαθήσουν σκληρά να πείσουν κάθε διαδοχικό Δήμαρχο, Δημοτικό Συμβούλιο και Δημαρχιακή Επιτροπή να συνεχιστούν οι μακροχρόνιες αυτές προσπάθειες.  Ο αγώνας των Καριτσιωτών για το νερό, ενδεχομένως, δεν τελειώνει.  Υπολογίζεται ότι όταν το κάθε σπίτι έχει τρεχάμενο νερό, ο καινούργιος πιο εξελιγμένος τρόπος ζωής θα προκαλέσει αύξηση στη κατανάλωση.  Γι αυτό προσπάθειες για εξεύρεση νέων πηγών και περισσότερες γεωτρήσεις στο μέλλον είναι αναπόφευκτες.  Ο αγώνας συνεχίζεται!

Γιάννης Ρήγας και Θόδωρος Σταυριανός στου Νταρίβα, προετοιμασίες για να χτιστεί η δεξαμενή 1992

Γιάννης Κατσάμπης εξετάζει απομεινάρια του αφανισμένου οικισμού στην Στερνίτσα

Τουνταίικα Καλύβια

Τα πρώτα σπίτια της Καρίτσας χτιστήκανε κοντά στη βρύση

Πλατύ Πηγάδι

Γιαννούλα Χαγιά

Οι συνονόματες Αντωνίες Μαλαβάζου σε άλλη μια βρυσούλα του χωριού